GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Yetki
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik; Türkiye’ye gelen veya Türkiye’den giden yolcular ile transit yolculara, diplomatik muafiyetten yararlananlara, yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensuplarına, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan transit geçen gemilere, yat limanlarına gelip giden veya kışlayan yat ve tekne sahiplerine, Gümrük Müsteşarlığınca belirlenecek diğer kişilere satış yapmak üzere açılan gümrüksüz satış mağazaları ve bunların depolarının kuruluşuna, işleyişine ve buralardan eşya satışına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun Gümrük Antrepo Rejimini kapsayan hükümleri ve Kumanya ile ilgili hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlığı,
b) Depo: Aynı firmanın çeşitli yerlerde bulunan mağazalarının stok ihtiyacını karşılamak amacıyla eşya konulan ve Gümrük Kanunu ile 31/5/2002 tarihli ve 24771 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen özellikleri taşıyan ve özel antrepo sayılan yerleri,
c) Gümrüksüz Satış Mağazası (Mağaza): Birinci maddede belirtilen kişilere satış yapmak üzere tesis edilen ve özel antrepo sayılan yerleri,
ç) Müsteşarlık: Gümrük Müsteşarlığını,
d) Uçakta Satış Mağazası: Yolculara uçak içinde satılmak amacıyla sadece yabancı ülkelere sefer yapan uçaklara eşya teslimi yapmak üzere hava sınır kapılarında yolculardan arındırılmış yerlerde açılan ve özel antrepo sayılan yerleri,
e) Yolcu: Herhangi bir amaçla (ticaret, memuriyet, tahsil, ziyaret, tedavi, turizm ve benzeri) kısa veya uzun bir süre kalmak üzere, yabancı bir ülkeden kara yolu, demir yolu, deniz yolu veya hava yolundan biriyle Türkiye gümrük bölgesine gelen yabancı bir ülkede oturan Türkler ile yabancılar ve herhangi bir amaç ile gittikleri yabancı ülkeden kesin veya geçici olarak dönen Türkiye’de oturan Türkler veya yabancılar ile Türkiye’den aynı amaçlarla ve aynı yollarla yabancı bir ülkeye giden benzeri Türkleri veya yabancıları,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen "mağaza" ve "gümrüksüz satış mağazası" atıfları aksi belirtilmedikçe uçakta satış mağazasını da kapsar.
Yetki
MADDE 4 – (1) Müsteşarlık;
a) Mağaza ve depo açma izni vermeye ve işletme izninin iptaline,
b) Mağazaların kuruluş, işleyiş, eşya satış ve gümrük vergilerinin tahsil esaslarını belirlemeye,
c) Mağazadan satılabilecek eşyayı, miktarını, kıymetini ve eşya alabilecek kişileri saptamaya,
ç) Özel veya zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya ve gerekli tedbirleri almaya,
yetkilidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Müracaat Koşulları ve Faaliyet Konuları
Mağaza ve depo açma izni verilebilecek olanlar
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca mağaza ve depo açma izni verilebilecek olanlar şunlardır:
a) Kamu kuruluşları,
b) 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş limited veya anonim şirketler.
(2) Birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen şirketlerin;
a) Asgari beş yıldır faaliyette bulunuyor,
b) Ödenmiş sermayeleri ve ihtiyatları toplamının en az 500.000 (beşyüzbin) YTL,
c) Son beş yılda ödediği kurumlar vergisinin basit ortalamasının en az 20.000 (yirmibin) YTL,
olması şarttır.
(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği yılı izleyen yıllarda yapılan başvurularda son beş yılda ödenen kurumlar vergisinin basit ortalaması olarak aranacak tutar, başvurudan önceki yılda uygulanan tutarın Maliye Bakanlığınca yine o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında arttırılması suretiyle bulunur.
Başvuru için aranan şartlar
MADDE 6 –- (1) Mağaza ve depo açma izni başvurularında aşağıdaki şartlar aranır:
a) Yönetim Kurulu üyeleri ve şirket sermayesinin %10 undan fazlasına sahip olanlarının affa uğramış olsalar dahi, hırsızlık, emniyeti suistimal, dolandırıcılık, yalan yere şahadet, yalan yere yemin, suç tasnii, iftira, irtikap, rüşvet ve ihtilas cürümlerinden biri dolayısıyla hapis cezası veya 10/7/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna muhalefetten mahkûmiyetinin bulunmaması,
b) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde (1/1/1999 tarihinden önceki dönem için aynı Kanunun 344 üncü maddesinin 1 ila 6 numaralı bentlerinde) belirtilen fiilleri işlememiş olmak,
c) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan örneğe uygun ve noter huzurunda düzenlenen taahhütname (Ek-1) verilmesi,
ç) Depo ve mağaza olarak açıp işletilecek yerin başvuru sahibine ait olmaması durumunda tasarruf ve intifa senetlerinin veya bu yerin kiralandığını gösteren sözleşmenin ibraz edilmesi,
d) Mağaza ve depo işletmeciliği nedeniyle Devlete (ikmalen, re’sen ve idarece tarh olunan vergiler nedeniyle mükellefçe idarî yargı mercilerinde açılan davalara ilişkin olup kesinleşmemiş olanlar hariç) vergi borcu bulunmaması,
e) Mağaza ve depo binasının ve eklentilerinin yerini, cinsini, alanını ve hacmini, büroların iç ve dış tertiplerini gösteren resmî plan veya krokileri ile mağaza ve deponun bulunduğu bina ve eklentilerinin iç ve dış fotoğraflarının ibraz edilmesi.
(2) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen yönetim kurulu üyelerinden ve şirket sermayesinin %10 undan fazlasına sahip olanlardan Türkiye’de ikamet etmeyenlerin yurt dışında mukim olduklarına ilişkin belge ibraz etmeleri hâlinde Türkiye’de adlî sicil kayıtlarının bulunmadığına ilişkin belge ibraz etmeleri istenmez.
(3) Mağaza olarak açılmak istenilen yerin mülkiyetine veya tasarruf hakkına sahip ilgili kuruluşlar tarafından (Maliye Bakanlığı Millî Emlak Genel Müdürlüğü, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve benzeri) mağaza işletmeciliğinin tek bir işleticiye verilecek şekilde ihale edilmesi gerekir.
(4) Giriş ve çıkış sınır kapılarında mağaza açılabilmesi için başvuru tarihinden önceki takvim yılı içinde toplam en az 30.000 yolcunun giriş ve/veya toplam en az 10.000 yolcu, nakil vasıtası sürücü ve hizmetlisinin çıkış yapmış olması gerekir. Yat limanları konusundaki özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya Müsteşarlık yetkilidir.
(5) İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan transit geçen gemilere satış yapacak mağaza açma izni almak için başvuracaklarda ayrıca aşağıdaki şartlar da aranır.
a) Gümrük denetimine tabi gemilere sefer yapacak deniz araçlarına mahsus izin belgesi bulunan en az 1 adet deniz hizmet teknesi,
b) Mağaza adına düzenlenmiş VHF cihazı (deniz haberleşme cihazı) işletme izni,
c) Deniz Ticaret Odasına kayıt.
(6) Uçakta satış mağazaları, eşyanın mağazaya alınmasından uçakta satışına kadar geçen süreçte doğacak eksiklik ve suistimalden dolayı gerekecek idarî ve adlî yaptırımlardan, hava yolu şirketlerinin de müşterek ve müteselsil sorumlu olacağına dair noter onaylı taahhütname (Ek-2) ibraz etmek zorundadır.
Başvuru mercii
MADDE 7 – (1) Depo ve mağaza açmak isteyenler bu Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde belirtilen şartların varlığını kanıtlayan belgelerle birlikte depo ve mağazanın denetimi altında bulunacağı gümrük müdürlüğüne başvururlar.
(2) Gümrük müdürlüğü başvuru belgelerini inceler, eksiklikleri varsa tamamlattırır ve oluşturulacak heyet tarafından düzenlenen görgü raporunu da ekleyerek görüşü ile birlikte bütün belgeleri, bağlı bulunduğu gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne gönderir. Gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü bu belgeler üzerinde gerekli incelemeyi yapar, görüşünü de belirtmek suretiyle değerlendirilmek üzere bütün belgeleri Müsteşarlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) intikal ettirir.
Faaliyete geçebilmek için aranan şartlar
MADDE 8 – (1) Faaliyete geçebilmek için aranan şartlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Yapılacak inceleme sonucunda, gümrük idaresinin personel ve fizikî imkânlarının denetimi sağlayamayacağı anlaşılan yerlerde, mağaza açılmasına izin verilebilmesi veya faaliyete geçilebilmesi için bu eksikliğin giderilmesi beklenir.
b) Teminat: Faaliyete geçebilmek için kamu kuruluşları dışındaki firmalarca mağazaların faaliyet konuları ve yerlerine göre Gümrük Kanunu uyarınca aranacak vergi ve cezaya karşılık olmak üzere, Müsteşarlıkça belirlenecek tutardaki nakdin veya banka teminat mektubunun veya hazine tahvil ve bonolarının teminat olarak mağazanın denetimi altında bulunduğu gümrük müdürlüğüne teslim edilmesi gerekir. Gümrük müdürlüğü keyfiyeti Müsteşarlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) bildirir.
c) Faaliyete geçebilmek için Müsteşarlıkça zorunlu uygulamaya konulan bilgisayar sistemine dâhil olunması gerekir.
ç) Süre: Mağaza açma izni verilenlerin izin yazısının kendilerine tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 6 (altı) ay içinde faaliyete geçmeleri gerekir. Bu süre içinde faaliyete geçilmemesi hâlinde verilen izin iptal edilir ve alınan teminat iade edilir. Mağaza açmak için yeniden başvurulabilir.
Mağazaların faaliyet konusu
MADDE 9 – (1) Mağazalar bulundukları yerlere ve satış yetkilerine göre aşağıda belirtilen şekilde faaliyet gösterirler.
a) Yolcu girişi yapılan sınır kapılarında açılan mağazalar Türkiye’ye giriş yapan yolculara;
1) Satış tarihinde yürürlükte bulunan gümrük mevzuatına göre gümrük vergileri ödenmeksizin yurda ithal edilebilecek Zatî Eşya Listesinde yer alan eşyayı,
2) Satış tarihinde yürürlükte bulunan gümrük mevzuatına göre gümrük vergileri ödenmeksizin yurda ithal edilebilecek yolcu beraberi hediyelik eşyayı,
3) Satış tarihinde yürürlükte bulunan gümrük mevzuatına göre gümrük vergileri ödenmek suretiyle yolcu beraberinde ithal edilebilecek hediyelik eşyayı,
4) Müsteşarlıkça uygun bulunacak eşyayı,
b) Yolcu çıkışı yapılan sınır kapılarında açılan mağazalar, Türkiye’den çıkış yapan yolculara, transit yolculara, Türkiye’den çıkış yapan nakil vasıtaları sürücü ve hizmetlilerine;
1) Satış tarihinde yürürlükte bulunan Zatî Eşya Listesinde kayıtlı eşyayı,
2) Satış tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre yolcu beraberinde ihraç edilebilecek ve hediye olabilecek miktar ve mahiyetteki eşyayı,
3) Miktarı ve mahiyeti Müsteşarlıkça belirlenen yolcu beraberindeki yerli eşyayı,
4) Müsteşarlıkça uygun bulunacak eşyayı,
c) Diplomatik muafiyetlerden yararlananlar ile yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensuplarına satış yapmak üzere Müsteşarlıkça belirlenecek mağazalar; cins, miktar ve kıymeti Dışişleri Bakanlığı ya da Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmış takrirde belirtilen eşyayı,
ç) İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan transit geçen gemilere satış yapabilecek mağazalar; miktarı Müsteşarlıkça belirlenecek alkollü ve alkolsüz içecekler ile tütün mamullerini,
d) Yat sahiplerine satış yapmak üzere yat limanlarında açılacak mağazalar; buraya gelip giden, kışlayan yat ve teknelerde kullanılacak, miktar ve mahiyeti Müsteşarlıkça belirlenecek malzeme, teçhizat, tesisat ve avadanlıkları,
satabilir.
(2) Müsteşarlık çıkış yolcuları için kara, hava, deniz ve demir yolu sınır kapılarının özellikleri ve mağazaların faaliyet konuları dikkate alınarak yukarıda belirtilen limitleri ve miktarları 5 misline kadar arttırabilir.
(3) Türkiye’ye giriş ya da çıkış yapan yolcular 1 inci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen eşyayı uçakta da satın alabilirler. Ancak, uçakta satış mağazasının bulunmadığı yerlerde yolculara yönelik mağazalardan da uçaklara eşya satışına Müsteşarlıkça izin verilebilir.
(4) Nakil vasıtaları sürücüleri ve hizmetlileri girişte 1 karton sigara, en fazla 100 cl’lik 1 adet alkollü içki ve en fazla 120 ml’lik 1 adet parfümü yolcu girişi yapılan sınır kapılarında açılan mağazalardan satın alabilirler. Ancak, kara nakil vasıtaları sürücüleri ve hizmetlileri, seyahat ettikleri ülkede, en az üç gün kalmadan dönmeleri hâlinde girişte bu haktan yararlanamazlar.
(5) 18 yaşın altındakilere alkollü içki ve tütün mamulleri satılamaz.
(6) Yurda ithal edilecek eşyanın gümrük muayenesinden geçmeden önce alınması şarttır.
(7) Mağazalarda esas itibarıyla serbest dolaşıma girmemiş yabancı menşeli eşya satılır. Yerli üretim eşyasının sadece çıkış yapan yolculara satılmasına Müsteşarlıkça müsaade edilebilir. Bu eşyanın üzerindeki dâhilî vergilerin tahsili, istisna ve muafiyeti vergi kanunlarının ilgili hükümleri çerçevesinde yürütülür.
Mükellefiyet
MADDE 10 – (1) Mağaza işletme hakkı alanlar, Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile dış ticaret rejimi kararları, standardizasyon mevzuatı ve Türk parasının kıymetini koruma mevzuatı hükümlerine uymakla mükelleftirler.
Mağazaların devri
MADDE 11 – (1) Gümrüksüz satış mağazaları ve depoları Müsteşarlıktan izin alınmaksızın başkalarına devredilemez. Devir taleplerinde, devralacak firmalar için bu Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde belirlenen mağaza ve depo açma ve işletme izni verilebilmesi için gerekli şartların tümü aranır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kayıt ve Belge Düzeni
Defter ve belgeler
MADDE 12 – (1) Mağaza ve depo açma izni alanlar aşağıdaki defter ve belgeleri bilgisayar ortamında tutmak ve düzenlemek zorundadırlar.
a) Antrepo Giriş-Çıkış Defteri,
b) Satış Belgesi,
c) Satış Listesi,
ç) Aylık Satış Listesi,
d) Eşya Yollama Kâğıdı,
e) Stok Cetveli.
Mağaza veya depo giriş-çıkış defteri
MADDE 13 – (1) Antrepo Giriş-Çıkış Defteri; depoya veya mağazaya alınan ve depodan veya mağazadan çıkan her beyanname veya Eşya Yollama Kâğıdı veya satış listesi muhteviyatı eşyaya ait işlemlerin tarih sırası itibarıyla kaydedildiği defterdir. Her depo ve mağaza için ayrı ayrı tutulur.
(2) Antrepo Giriş-Çıkış Defteri müteselsil sıra numaralı olur.
Tasdik zamanı
MADDE 14 – (1) Antrepo Giriş-Çıkış Defterinin,
a) Öteden beri faaliyete devam edenler için defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda,
b) Yeni faaliyete geçenler için faaliyete geçmeden önce,
c) Defter yapraklarının dolması hâlinde yaprakların kullanılmaya başlanmasından önce,
tasdik ettirilmesi mecburidir.
Tasdik makamı
MADDE 15 – (1) Antrepo Giriş-Çıkış Defteri, mağaza ve deponun bulunduğu yerdeki notere veya noterlik görevini ifa ile mükellef olanlara tasdik ettirilir.
Tasdik şerhi
MADDE 16 – (1) Noterlerin yapacağı tasdik şerhi Antrepo Giriş-Çıkış Defterinin ilk sahifesine yazılır ve aşağıdaki bilgileri içerir:
a) Firma unvanı,
b) İş adresi,
c) Defterin nevi,
ç) Defterin kaç sahifeden ibaret olduğu,
d) Defterin kullanılacağı dönem,
e) Firmanın denetimi altında bulunduğu gümrük idaresi,
f) Tasdik tarihi,
g) Tasdik numarası,
ğ) Tasdiki yapan makamın mühür ve imzası.
Tasdik şekli
MADDE 17 – (1) Antrepo Giriş-Çıkış Defteri aşağıdaki şekilde tasdik edilir.
a) Defterler sayfa numarası izlediği saptanarak noterce tasdiklenir.
b) Mağaza ve depo sahipleri bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıdaki yaprağı (a) bendinde belirtilen esasa göre tasdik ettirirler. Tasdikli yapraklar bittiği takdirde yeni yapraklar kullanılmadan önce tasdik ettirilir. Tasdik makamı aynı takvim yılında mükerrer olmayacak şekilde ilave yaprak sayısını ilk tasdik şerhinin altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre tasdik eder.
